Ik werd thuis veel over Colombia gewaarschuwd.  Uitgenodigd door een vriend die in Bogota woont, en nieuwsgierig naar dit land waar ik zo weinig van weet, reisde ik toch af naar het land van magico realismo.

ik genoot intens van de prachtige natuur. Colombia heeft het allemaal, de bergen, de caraibische stranden, de jungle, de woestijn. Ik leerde opnieuw een stukje van Zuid-Amerika kennen, als een puzzelstukje dat werd toegevoegd aan mijn Latino-puzzel. En natuurlijk sprak ik dus ook weer met veel mensen op mijn (korte) trip.

De Colombianen vinden hun land zelf echt de moeite waard, maar vinden het toch altijd nodig te vermelden dat het een gevaarlijk land is. Een jarenlange geschiedenis van guerilla’s, narcos, militia en woekerende criminaliteit hebben het collectieve geheugen van de gemiddelde Colombiaan aangetast.

Wie ben ik natuurlijk om een local tegen te spreken, maar die paranoia moet toch met een korrel zout genomen worden. Ik merk na een tijdje reizen dat je niet altijd de angst moet geloven die de locals jarenlang gevoed is.

Ik merkte dit al in Brazilië, waar een vriendin in een auto met kogelvrije glazen rondreed, en een andere nooit in het donker de bus pakte. Angst komt altijd van ergens, en waar rook is, is vuur. Eigen ervaringen, of die van hun vrienden hebben hen in die positie geduwd. Het feit dat Braziliaanse, en Colombiaanse media erg gefocust is op het verslaggeven van misdaad in het land, draagt ook niet bij aan het algemene gevoel van veiligheid.

ik wilde echter niet enkel als tourist hun land ervaren, of met de upperclass in hun kogelvrije glazen rondrijden. Ik wilde ook gewoon over straat kunnen lopen en een glimps krijgen op de realiteit van de gemiddelde Colombiaan.

Mijn Colombiaanse vrienden vonden mij naïef wanneer ik HUN comfortzones verliet. Natuurlijk liep ik gevaar door in bepaalde wijken rond te lopen. Als overduidelijk gringa ben ik een easy target, een toerist die waarschijnlijk wel geld en een camera op zak zal hebben. En de kans dat ik beroofd word is reëel.

Maar door de plekken te vermijden waar zij niet naartoe durven, lopen ze zoveel mis. Een andere realiteit die ze niet onder ogen komen. Een wereld vlak naast hun deur die ze nog niet bezocht hebben. Wijken die meer zijn dan hun stereotype, waar ik super warme en hartelijke mensen ontmoet. Dat mis je allemaal als je uit voorzorg maar wegblijft.

BRUSSEL

De reden waarom ik dit zo belangrijk vond, was niet om mijn vrienden op hun plaats te zetten, en moeder Theresa in hun land te komen uithangen. Ik zag gewoon gelijkenissen in hun gedrag met hoe Brussel wordt gepercipieerd momenteel. De terroristen hoofdstad. Waar nu niet alleen Belgen zo’n slecht beeld van hebben, maar de hele wereld. En dan vooral Molenbeek, die wijk die ontegensprekelijke slechte kanten heeft.

De wereld is niet zwart-wit, en alles heeft ook zijn goede kanten. Mijn Brussel, waar ik ook uren enge verhalen over kan vertellen, slechte dingen die mij of kennissen er zijn overkomen. Berovingen, geweld, verval en wanbeheer. Maar waar ik tegelijk ook hartstochtelijk mijn hand voor in het vuur zou steken om het te verdedigen tegenover buitenstaanders.

Het doet me ongelooflijk pijn wanneer mensen uitspraken doen over Brussel zonder het zelfs gezien te hebben. Zonder het te ervaren. in de chaos van deze stad ontstaan zulke mooie dingen, en zitten zoveel mooie mensen en verhalen.

Dit ervaarde ik in Colombia ook toen ik in Comuna 13 rondliep, een wijk in Medellin die jaren kampt met een slechte reputatie.

De bewoners waren zelfs verbaasd over onze aanwezigheid. 4 vrolijke buitenlanders die rondliepen in hun kleurrijke wijk wijk.

Iedereen groette ons hartelijk en vroeg waar we vandaan kwamen.

 

Een dame op straat begon met ons te praten en nodigde ons uit in haar huis. Ze wilde ons voorstellen aan haar dochter, ongelooflijk trots dat wij, uit Belgie, Duitsland, Canada en de VS haar wijk kwamen bezoeken. We kregen een glaasje frisdrank en kletsten in gebrekkig Spaans met haar.

We zeiden haar hoe kleurrijk de wijk is, en ze schaamde zich dat haar wijk bekend staat in de rest van het land als “een van de meest gevaarlijke plekken van Colombia”. De beruchtheid mede veroorzaakt door een reportage die gemaakt werd over haar wijk enkele jaren geleden.

Terwijl de wijk zoveel verbeterd is in de voorbije jaren. Maar geen Colombiaan die dat gelooft.

Medellin investeerde onlangs in roltrappen in de wijk, zodat bewoners zich gemakkelijker kunnen verplaatsen in de steile wijk. Tevens een reden voor bezoekers om Comuna 13 te bezoeken, en de buurt te openen naar buitenstaanders toe.

Deze mensen, en de mensen van Molenbeek verdienen geen schaamte. Integendeel, ze moeten versterkt worden in hun waardigheid en trots om de wijk beter te maken. Want verandering komt vanbinnenuit. En waardigheid geef je door hen kansen te geven, zoals Medellin doet.

 

Ik zeg niet dat de gebeurtenissen waarop men zich baseert niet waar zijn, of dat er geen criminaliteit in Comuna 13 is. Ik zeg ook niet dat men opzettelijk gevaarlijke wijken in moet lopen om een punt te maken.

Veiligheid is een gevoel, dat gebaseerd is op feiten. Gevoelens kunnen echter ook gevolgen hebben voor die feiten, en de veiligheid alleen maar erger maken. Dat heet dan een self-fulfilling prophecy.

Wanneer een plek in de vergeetput geduwd wordt, zal het ook geen moeite doen om zich te verbeteren.

Het is nooit productief een wijk met al zijn bewoners te demoniseren. Praat met hen, en behoudt een open blik.